“De VVD begint een onderzoek naar de vraag wat er in de partij is misgegaan na de presentatie van het regeerakkoord van het kabinet-Rutte II. Partijvoorzitter Benk Korthals vindt dat zijn partij zich heeft vergist in de vraag hoe en op welk moment de negatieve koopkrachteffecten aan de achterban moesten worden uitgelegd.” Korthals zei dit in het radioprogramma Met Het Oog op Morgen.
Ik denk dat dit slechts een deel van de vraagstelling is. Het probleem manifesteerde zich al voor het moment van publicatie. Hoe is het mogelijk dat pas na publicatie de ‘checks and balances’ binnen de partij (en daarbuiten) gaan werken. Tijdens het onderhandelingsproces waren namelijk onvoldoende ‘checks and balances’ ingebouwd. Stef Blok als financieel onderhandelaar was de enige, die op dit punt zijn inbreng had. Geen andere leden van de VVD fractie waren betrokken en geen andere kritische massa was er. Zelfs Edith Schippers, de vorige keer nog mede-onderhandelaar van de VVD voor het Kabinet Rutte I, was niet op de hoogte. Met enige irritatie moest zij voor de camera erkennen, dat ook zij pas op de ochtend van de fractievergadering van de plannen hoorde. Dus ook de minister van o.a. Volksgezondheid wist niets over een inkomensafhankelijke zorgpremie. De uiteindelijke conclusie zal waarschijnlijk overeenkomsten vertonen met de conclusies over Balkenende’s einde. Hij had nog een te kleine kring mensen om zich heen. Deze kleine kring mist voldoende kritisch vermogen.
In de crisissituatie is er niet tot slecht gecommuniceerd en heeft men problemen ontkend, dit kwam ongeloofwaardig over. Een les voor de toekomst om na te gaan hoe er in de toekomst met communicatie in twee richtingen (ontvangen en zenden) omgegaan moet worden.
Gelukkig hebben we ervaren dat binnen en buiten de VVD dat kritisch vermogen wel aanwezig was. De maatregel over de inkomensafhankelijke zorgpremie is met veel kritiek overladen. Het vertrouwen in de VVD (inclusief de nieuwe fractieleider Halbe Zijlstra) is wel blijven bestaan , het vertrouwen in de onderhandelaars Blok en Rutte heeft een knak gekregen. Rutte heeft daarvoor zijn excuses aangeboden, nu is het afwachten hoe voor de toekomst deze fout structureel kan worden vermeden. Rutte en Blok hebben nu een moeilijke weg te gaan om dat persoonlijk vertrouwen terug te winnen.
